Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΥΔΩΝΑΣ
Η αρχαία Καλυδώνα βρίσκεται στη θέση «Κούρταγα» πεντακόσια περίπου μέτρα από τα τελευταία σπίτια του Άνω ΕυηνοχωρίουΑιτωλοακαρνανίας.
Η ζωή της αρχίζει από τους προϊστορικούς χρόνους και φθάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνικούς χρόνους. Από τον Όμηρο, μάλιστα αναφέρεται με την ονομασία «πετρήεσσα».
Σήμερα στο χώρα σώζονται: τμήματα του τειχικού περιβόλου, δίκλιτη στοά καθώς και η ιερά οδός που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδας και του Απόλλωνα.
Επίσης ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε ωραίος θολωτός τάφος.
Η λίθινη θύρα αυτού του τάφου και οι προτομές του Ηρώου εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο Αγρινίου.
Το 1965 αποκαλύφθηκε το βουλευτήριο, που μοιάζει με εκείνο της αρχαίας μικρασιατικής Πριήνης .
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΥΔΩΝΑΣ
Η ίδρυσή της πόλης χρονικά τοποθετείται στην αρχή της προϊστορίας, περίπου τον 3η χιλιετία π.Χ. και σύμφωνα με τις μαρτυρίες που έχουμε φτάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους.
Η Καλυδώνα έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία με το Μελέαγρο, έστειλε ναυτική δύναμη στην Τροία όπου σύμφωνα με τον Όμηρο συμμετείχε στην πολιορκία της, έστειλε στρατό που νίκησε και αναχαίτισε τους επιδρομείς Γαλάτες, και είχε σπουδαίο ρόλο στην Αιτωλική Συμπολιτεία σαν κυρίαρχη πόλη.
Η Καλυδώνα ήταν η μία απ' τις 5 κυριότερες αιτωλικές πόλεις.
Κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αυτόνομη, αλλά μετά την μάχη των Λεύκτρων επανήλθε στην Αιτωλική κυριαρχία.
Μεγάλες καταστροφές η πολιτεία υπέστη μετά την ήττα των Αιτωλών απ' τον Φίλιππο Ε', αλλά και πάλι κατάφερε να βρει ξανά την αίγλη της...
Το 48 π.χ. αντιστάθηκε στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων. Τελικά όμως υποτάχθηκε στις λεγεώνες του Ιουλίου Καίσαρα, και το 30 π.Χ. την κατέστρεψε απ' τα θεμέλια της και την έσβησε εντελώς από το χάρτη, μεταφέροντας τους κατοίκους της στην νεοϊδρυθείσα από αυτόν πόλη της Νικόπολης και τους θησαυρούς της στην πόλη των Πατρών.
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς Αρτέμιδας μεταφέρθηκε κι αυτό στην Πάτρα.
Η ΚΑΛΥΔΩΝΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ
Σύμφωνα με τη μυθολογία βασιλιάς της Καλυδώνας ήταν ο Οινέας και σύζυγός του ήταν η Αλθαία.
Ο Οινέας είχε τρία παιδιά: τον Τυδέα, τη Δηιάνειρα και το Μελέαγρο.
Ο Τυδέας ήταν ο πατέρα του Διομήδη, η Δηιάνειρα ήταν η γυναίκα του Ηρακλή και ο Μελέαγρος είναι αυτός που συνδέεται με μια πολύ τραγική ιστορία.
Σύμφωνα με αυτή κατά τη γέννησή του οι Μοίρες, είπαν στην μητέρα του την Αλθαία, πως ο Μελέαγρος θα σκοτώνονταν όταν καιγόταν ολοκληρωτικά ένα δαυλί, που ήταν ήδη αναμμένο στο τζάκι. Εκείνη τότε πήρε το ξύλο, το έσβησε και το έκρυψε από όλους.